در حالی وزارت راه به دنبال برخورد با املاکی های غیر مجاز و بدون جواز در تهران است که آمارها نشان می دهد نه تنها تعداد آنها کاهش نیافته بلکه تعداد مشاوران املاک فاقد پروانه رو به فزونی است.
برخورد و پلمب مشاوران املاک بدون جواز از تیر ماه پارسال سرعت خوبی گرفت به طوریکه مهرداد بذرپاش وزیر سابق راه و شهرسازی با ابراز خشنودی از این اقدام اعلام کرد که دستور رئیس جمهور برای ورود جدی به بازار مسکن نشان می دهد که این وزارتخانه چه عملکردی خواهد داشت.
او با بیان اینکه عدم داشتن مجوز برخی از مشاورین املاک باعث رشد قیمت مسکن و اجاره بها می شود تاکید کرده بود که مشاوران املاک بدون جواز پلمب خواهند شد و به برخورد با متخلفان ادامه خواهیم داد.
اما با شهادت رئیسی رئیس جمهور فقید و سپس تغییر کابینه دولت، با روی کار آمدن دولت چهاردهم و تشکیل کابینه جدید دولت چهاردهم، خبری از برخورد با مشاوران املاک بدون جواز نشد و حتی برخی تناقض های آماری از سوی اعضای هیات مدیره اتحادیه مشاوران املاک باعث شد تا برخی از مشاوران املاک دارای جواز از این موضوع گلایه مند شوند.
ورود وزارت راه و شهرسازی به موضوع املاکی های غیر مجاز این نوید را به بازار مسکن داد که دولت قصد دارد با ساماندهی مشاوران املاک هم به صنف مشاوران املاک و هم به متقاضیان و مردم کمک کند.
آنها می گویند: چند ماهی است که برخورد با املاکی های غیر مجاز متوقف شده است و اگر چه برخی از بازرسان اتحادیه املاک با حضور در برخی از مشاوران املاک بدون جواز، گزارش آنرا به اتحادیه ارائه می کنند اما می بینیم که هیچ برخوردی منوط بر پلمب این دفاتر صورت نمی گیرد. درخواست ما این است که نباید فشار مالیاتی بر روی کسبه دارای مجوز بیافتد.
اگر چه «کیانوش گودرزی» رئیس اتحادیه مشاوران املاک تهران در ۲۵ مهرماه تعداد بازرسان اتحادیه را حدود ۱۵۰ نفر اعلام کرده بود اما نایب رئیس اول این اتحادیه تعداد بازرسان را ۴۰۰ نفر اعلام کرده و می گوید: اتحادیه مشاوران املاک نقش کلیدی در بازار مسکن ایفا می‌کنند، اما بعضاً آمارهای متفاوتی از شناسایی و فعالیت بنگاه‌های غیرمجاز توسط نهاد و سازمان‌ها اعلام می‌شود، که همین موضوع الزام این را نشان می‌دهد که نهادهای بالا دستی برای کنترل بازار مسکن و آرامش خاطر مردم نسبت به عملکرد این اتحادیه باید بررسی‌های جدی در دستور کار قرار دهند تا مشخص شود که آیا بازرسان پس‌از شناسایی بنگاه‌های املاک غیرمجاز اقدامات لازم را انجام می‌دهند یا خیر.
رئیس اتحادیه مشاوران املاک تهران تاکید کرده است که حدود ۱۵۰ بازرس در اتحادیه داریم که از این تعداد ۵ بازرس کارمند اتحادیه هستند. برخی از بازرسان اتحادیه مشاوران املاک مرتکب تخلفاتی شده اند که این افراد را از فرآِیند بازرسی حذف کرده ایم. در برخی موارد بسته به نوع تخلف نیز آنها را به مراجع قضایی ارجاع داده‌ایم.
اما «داوود بیگی نژاد» نایب رئیس اول اتحادیه مشاوران املاک تهران در این خصوص می گوید: تعداد زیادی از مشاوران املاکی در تهران فعالیت می‌کنند، فاقد مجوز هستند و زمانیکه از مجوز قانونی برخوردار نباشند، حاکمیت دسترسی برای اخذ مالیات ندارد. البته گفتنی است که با توجه به آمار و بررسی‌ها بیش‌از دو هزار و ۵۰۰ واحد املاک فاقد پروانه در تهران وجود دارد که در حال حاضر حدود ۱۲ هزار بنگاه املاک مجوز دار در منطقه ۲۰ تهران مستقر هستند.
بیگی‌نژاد با بیان اینکه باید روند کاغذی در سیستم شناسایی مشاوران املاک غیرمجاز حذف شود، افزود: اگر بررسی و شناسایی بنگاه‌های املاک به صورت سیستمی طی شود، قطعاً بازرسان شرایط و فضای انجام تخلف را نخواهند داشت، زیرا از یک سوی روند بازرسان در راستای قانون حرکت خواهد کرد و از سوی دیگر مسیر برخورد با بنگاه املاک متخلف که فرار مالیاتی دارد قانونی می‌شود.
وی با اشاره به اینکه برخی از بازرسان اتحادیه املاک در راستای شناسایی بنگاه‌های املاک غیرمجاز تخلف می‌کنند، گفت: هم‌اکنون در اتحادیه املاک بیش‌از ۴۰۰ بازرس در حال فعالیت‌اند که از این تعداد تنها ۶ نفر رسمی هستند؛ بر همین اساس عده زیادی از بازرسین مشاوران املاکی به صورت افتخاری یا غیرقانونی با بنگاه‌های املاک غیرمجاز برخورد می‌کنند.
بیگی‌نژاد اظهار کرد: «باید بپذیریم که در حال حاضر در شهر تهران قسمت عظیمی از مشاوران املاک که درحال فعالیت هستند فاقد پروانه کسب هستند. در حالی که با وجود درگاه مجوزها و امکاناتی که دولت در اختیار کسبه قرار می‌دهد، دلیلی برای فعالیت بدون پروانه کسب وجود ندارد.»
او افزود: «در این حالت حاکمیت نیز از گردش مالی که در این دفاتر ایجاد می‌شود، بی‌بهره می‌ماند و فشاری که از ناحیه درآمدی ایجاد می‌شود بر دوش مشاوران املاک دارای پروانه کسب قرار می‌گیرد.»
نایب رئیس اتحادیه مشاوران املاک در پاسخ به این پرسش که تعداد واقعی املاکی های غیر مجاز چقدر است؟ افزود: «اعدادی که به دست ما رسیده دو هزار و ۷۰۰ عدد، دو هزار و ۵۰۳ عدد بوده و حتی یکی از مشاوران وزارت راه عدد پنج هزار عدد را گزارش کرده است. این اعداد، توسط نهادهای رسمی به ما اعلام شده است. این در حالی‌ست که تعداد مشاوران املاک مجوزدار در ۲۰ منطقه تهران ۱۲۰۰۰ عدد است.»
نایب‌رئیس اتحادیه املاک در این باره گفت: «باید نهادهای بالادست وارد شوند؛ چرا که این مورد به طور مستقیم با معیشت مردم در ارتباط است و مسکن بیشترین هزینه سبد خانوار را به خود اختصاص می‌دهد. »
او اظهار کرد: «هر کسی که بخواهد در این راستا خللی ایجاد کند، باید مورد بررسی قرار گیرد. این امر هم فقط در چارچوب الکترونیکی کردن بازرسی‌ها و پیگیری‌ها میسر می‌شود.»
بیگی‌نژاد در پاسخ به این سوال که با چند بازرس متخلف برخورد کرده‌اید، اظهار کرد: «اتحادیه دارای پنج کمیسیون است که یکی از آنها کمیسیون بازرسی است. ما به عنوان نمایندگان مشاوران املاک در اتحادیه، از ابتدای سال درخواست کرده‌ایم که تخلفات و افرادی که در این دوره از بازرسی‌ها کنار گذاشته شده‌اند، اعلام و معرفی شوند که تا کنون نتیجه قابل قبولی به ما گزارش و ارائه نشده است.»
نایب رئیس اول اتحادیه املاک در این باره عنوان کرد: «قبلا این گونه بود که طبق قانون نظام صنفی افرادی که وارد مجموعه دفاتر املاک می‌شدند و قرار بود در اماکن مردم حاضر شوند، باید تاییدیه هیات مدیره را کسب می‌کردند اما در حال حاضر اتحادیه املاک این‌گونه نیست.»
او در پاسخ به این پرسش که چرا روش انتخاب بازرسان تغییر کرده است، بیان کرد: «در واقع، روش انتخاب تغییری نکرده بلکه هیات مدیره تغییر کرده است! در دوره جدید که ما آمده‌ایم می‌بینیم کسانی دارند بازرسی می‌کنند که بعضا هیات مدیره آنها را انتخاب نکرده است.» بیگی‌نژاد اذعان کرد: «در حال حاضر انتخاب بازرسان مکانیزم مشخصی ندارد.»
بیگی نژاد در پاسخ به این پرسش که چرا اتحادیه با این دفاتر برخورد نمی‌کند و چرا از نهادهای بالادستی کمک نمی‌خواهد؟ گفت: «وقتی می‌بینیم برخوردی که اتحادیه در یک سال و نیم گذشته داشته، کارساز نیست، به معنای یک درخواست است! باید درخواست به نهادهای بالادست داده شود، درحالی که ما درخواست رسمی نداده‌ایم. چرا که مهر دبیرخانه اتحادیه‌های صنفی در دست رئیس اتحادیه است که باید درخواست بدهد.»
او افزود: «من نماینده مشاوران املاک در اتحادیه هستم. وقتی می‌بینم در یک سال و نیم گذشته که این تعداد بازرسی و یک رقم بسیار عجیب برای بازرسی‌ها داشته‌ایم، اما هنوز دفاتر املاک بدون مجوز در سراسر شهر مشغول فعالیت است، باید کسانی که ارتزاق و زندگی مردم برای آنها مهم است، به این مساله ورود کنند؛ حالا این نهادها می‌توانند نیروی انتظامی یا اطلاعات سپاه یا هر نهاد دیگری باشند تا ورود کنند و ببینند که چه اتفاقاتی در این حوزه رقم خورده است.»
اگر چه «فرزانه صادق» وزیر راه و شهرسازی این روزها بیشتر درگیر تغییر مدیران ارشد این وزارتخانه بوده است اما به نظر می رسد عدم توجه به این موضوع خطیر که در دولت رئیسی به خوبی به آن پرداخته شد می تواند تا حدود زیادی بازار مسکن را ساماندهی کند.
در سال‌های اخیر، دفاتر مشاور املاک زیادی در سطح شهر تهران تاسیس شده که بر اساس آمارهای رسمی وزارت راه و شهرسازی حداقل پنج هزار واحد از این مشاوران، بدون پروانه کسب و مجوز در حال فعالیت هستند. همین تعداد قابل توجه به راحتی می‌توانند قیمت مسکن و اجاره بها را دستخوش تغییر کنند.
رشد قارچ‌گونه دفاتر مشاور املاک در پایتخت و بهره‌مندی آنها از گردش مالی عجیب بازار املاک تا قبل از فشار مالیاتی دولت به اصناف چندان مورد اعتراض نبود. اما حالا به نظر می‌رسد تیم جدید وزارت راه و شهرسازی باید به موضوع برخورد با املاکی‌های غیر مجاز و این همه تناقض آماری از سوی اتحادیه مشاوران املاک ورود کند.
ورود وزارت راه و شهرسازی به موضوع املاکی‌های غیر مجاز این نوید را به بازار مسکن خواهد داد که دولت قصد دارد با ساماندهی مشاوران املاک هم به صنف مشاوران املاک و هم به متقاضیان و مردم کمک کند.
