سامانه خودنویس، به‌عنوان یکی از دستاوردهای نوین در حوزه معاملات ملکی، گامی بزرگ در جهت تسهیل امور و کاهش هزینه‌های مردم برداشته است. این سامانه، با فراهم کردن امکان عقد رایگان قراردادهای اجاره و خرید مسکن، نه تنها به مردم قدرت انتخاب بیشتری داده است، بلکه توانسته از ابتدای امسال تاکنون، هزینه‌های عقد قرارداد را به میزان پنج هزار میلیارد تومان ( ۵ همت) کاهش دهد. رابط کاربری ساده و امکان دسترسی ۲۴ ساعته و در تمام ایام هفته، این سامانه را به ابزاری کارآمد و محبوب در میان شهروندان تبدیل کرده است.
یکی از مزایای کلیدی سامانه خودنویس، حذف انحصار مشاوران املاک و دلالان از مسیر عقد قراردادها است. این انحصار سال‌ها موجب تحمیل هزینه‌های گزاف به مردم شده بود، اما اکنون، شهروندان می‌توانند با آزادی کامل، بین مراجعه به مشاورین املاک و پرداخت هزینه‌های آن یا انتخاب عقد قرارداد رایگان بدون واسطه، تصمیم‌گیری کنند. این تغییر نه تنها به عدالت در معاملات ملکی کمک کرده، بلکه هزینه‌های سنگین ناشی از این انحصار را نیز به شدت کاهش داده است.
تقویت و توسعه این سامانه در دولت چهاردهم به‌عنوان بخشی از قانون جهش تولید مسکن، یک ضرورت راهبردی محسوب می‌شود. ادامه مسیر توسعه سامانه خودنویس، با توجه به رضایت عمومی و کارآمدی بالا، می‌تواند به یکی از محورهای اصلی در اصلاح ساختارهای معاملات ملکی تبدیل شود. این سامانه نه تنها در کاهش هزینه‌ها موثر بوده، بلکه نقشی کلیدی در شفاف‌سازی و تسهیل امور قراردادها دارد و باید با قدرت بیشتری مورد حمایت و توسعه قرار گیرد.
تجربه‌ای واقعی از کاربرد سامانه خودنویس
این گزارش، تجربه‌ای واقعی از کاربرد سامانه خودنویس را روایت می‌کند و نشان می‌دهد که چگونه این ابزار مدرن توانسته است چالش‌های رایج در معاملات ملکی را به فرصتی برای تقویت حقوق شهروندی و عدالت تبدیل کند.
در آبان ماه امسال، آقای رعیتی، یکی از شهروندان تهرانی، خانه‌ای در محله استاد معین به مبلغ دو میلیارد و هفتصد و پنجاه میلیون تومان خریداری کرد. معامله‌ای که قرار بود به‌سادگی انجام شود ولی با رفتارهای غیرقانونی مشاور املاک محل، به مسیری پیچیده و چالش‌برانگیز ختم شد. اما آگاهی فروشنده و خریدار نسبت به ویژگی منحصر به فرد سامانه خودنویس، مانع از تضییع حقوق این شهروند و فروشنده شد.
درخواست غیرقانونی مشاور املاک
پس از توافق خریدار و فروشنده بر سر قیمت ملک و نوشتن مبایعه‌نامه، مشاور املاک از هر دو طرف معامله درخواست کرد که یک درصد از مبلغ کل معامله، یعنی نفری ۲۸ میلیون تومان، به‌عنوان حق کمیسیون پرداخت کنند. این در حالی بود که بر اساس مقررات قانونی، سقف کمیسیون مشاور املاک برای چنین معاملاتی ۲۵ صدم درصد است، یعنی نهایتاً حدود ۷.۵ میلیون تومان برای هر طرف.
خریدار و فروشنده، با آگاهی از این مقررات، به این درخواست اعتراض کردند اما مشاور املاک نه‌تنها از پذیرش اعتراض‌ها خودداری کرد، بلکه با تهدید اعلام کرد که سند ملک را که برای انجام معامله به او سپرده شده بود، تحویل نخواهد داد. این اقدام غیرقانونی، روند انتقال ملک را به مسیری پیچیده و پرچالش کشاند.
راهکاری برای مقابله با قانون‌شکنی
خریدار تصمیم گرفت تا راهکاری قانونی و موثر برای حل این مشکل پیدا کند. او درباره این تصمیم می‌گوید: وقتی دیدم که مشاور املاک به هیچ وجه حاضر نیست درخواست غیرقانونی‌اش را پس بگیرد و حتی با تهدید، کار را برای ما دشوار کرده است، تصمیم گرفتم یک قرارداد جدید با فروشنده در سامانه خودنویس بنویسیم و به صورت رسمی عقد قرارداد فی‌مابین ما را در سامانه خودنویس ثبت کنیم. این سامانه امکان ثبت قانونی قرارداد را بدون نیاز به واسطه فراهم کرده و به صورت رایگان در دسترس همه قرار دارد.
خریدار این پیشنهاد را با فروشنده مطرح کرد و هر دو نفر توافق کردند که بدون حضور مشاور املاک، قرارداد خود را به صورت قانونی در خودنویس ثبت کنند. آنها با مراجعه به سامانه خودنویس، اطلاعات لازم را وارد کردند و با استفاده از عکس سند ملک، به راحتی قرارداد را در این سامانه ثبت کردند.
وی ادامه می‌دهد: سامانه خودنویس به ما این امکان را داد که در کمترین زمان و بدون نیاز به پرداخت هزینه اضافه، قرارداد خود را ثبت و کد رهگیری رایگان دریافت کنیم. این کد رهگیری تضمین می‌کند که معامله ما از نظر قانونی کاملاً معتبر است.
شکستی برای رفتار غیرقانونی
پس از دریافت کد رهگیری، آقای رعیتی خریدا ملک و فروشنده، نسخه‌ای از قرارداد ثبت‌شده را از طریق واتساپ برای مشاور املاک ارسال کردند و به او اعلام کردند که دیگر نیازی به خدمات او ندارند.
خریدار درباره واکنش مشاور املاک می‌گوید: وقتی مشاور املاک قرارداد ما را دید، متوجه شد که دیگر نمی‌تواند از ما سوءاستفاده کند. ابتدا تلاش کرد تا ما را راضی کند که به همان کمیسیون قانونی بسنده کنیم اما ما توضیح دادیم که دیگر نیازی به خدمات او نداریم و حتی امکان شکایت قانونی از او برای رفتارهای غیرقانونی وجود دارد.
نقش آگاهی و ابزارهای قانونی در معاملات
این تجربه نشان می‌دهد که آگاهی از قوانین و استفاده از ابزارهای نوین می‌تواند از بروز مشکلات و سوءاستفاده‌ها در معاملات جلوگیری کند. سامانه‌هایی نظیر خودنویس، با کاهش وابستگی به واسطه‌ها و ایجاد شفافیت در فرایند معاملات، به عدالت و امنیت بیشتر در بازار مسکن کمک می‌کنند.
مشاور املاک مبلغ ۲ درصد از کل قرارداد را در مجموع از خریدار و فروشنده ملک برای حق واسطه‌گری طلب کرده بود ولی هوشمندی خریدار و فروشنده باعث شد تا بدون نیاز به عقد قرارداد توسط مشاور املاک و واسطه با سامانه خودنویس قرارداد قانونی خرید و فروش ملک مذکور ثبت شود و نه تنها ۵۶ میلیون تومان کمیسیون غیرقانونی و هزینه دلالی مشاوره املاک پرداخت نشد و باعث صرفه‌جویی در هزینه‌ها شد، بلکه قرارداد خریدوفروش مذکور را از بسیاری از مشکلات احتمالی نجات داد که باید در این زمینه مردم آگاهی کامل داشته باشند.
البته کامل شدن این سامانه نیاز به همکاری همه سازمان ها و دستگاه های متولی دارد.
